200.000'in Üzerinde Kişinin Sağlık Verilerinin Analiz Edildiği ve Dünya'nın En Prestijli Dergilerinden Olan Lancet Regional Health'te Yayımlanan Makalenin Sonuçlarına Birlikte Göz Atalım.
Son yıllarda ultra-işlenmiş gıdalar (UİG) ve sağlığımız üzerindeki olumsuz etkileri üzerine birçok araştırma yapıldı. Özellikle ABD'de yapılan kapsamlı araştırmalar ve dünya genelinde yürütülen sistematik analizler, UİG tüketiminin kardiyovasküler hastalıklar (KVH), koroner kalp hastalığı (KKH) ve felç riskini artırdığını gösteriyor.
UİG Nedir? Ultra-işlenmiş gıdalar; uzun raf ömrü, lezzet artırma ve maliyet düşürme gibi amaçlarla, doğal olarak mutfakta kullanmadığımız maddeler (stabilizatörler, renklendiriciler, tatlandırıcılar vb.) içeren gıdalardır. Örneğin şekerli içecekler, işlenmiş etler, hazır yemekler bu gruba dahildir. Bu gıdalar, besleyici özelliklerini büyük ölçüde kaybetmiş olup, yüksek kalori, şeker, tuz ve doymuş yağ içeriği nedeniyle sağlık üzerinde ciddi riskler oluşturmaktadır.
İşlenmiş gıdalar sağlığımızı tehdit eden en büyük faktörlerden biri. Daha doğal ve besleyici gıdalar tüketmek, vücudumuzun ihtiyacı olan dengeyi sağlar - Jamie Oliver
Araştırma Bulguları ABD'de 30 yılı aşkın süredir devam eden büyük bir araştırma, ultra-işlenmiş gıdaların tüketimi ile KVH riskinin %17, KKH riskinin %23, felç riskinin ise %9 arttığını ortaya koyuyor. Özellikle şekerli içecekler ve işlenmiş etler, bu hastalıklarla daha yüksek oranda ilişkilendirilmiş durumda. Bunun yanı sıra, bazı gıdaların tersine etkileri de gözlemlendi. Örneğin, tam tahıllı ekmekler ve yoğurt gibi bazı ürünler, KVH riskini azaltabiliyor.
Neden Tehlikeliler? Ultra-işlenmiş gıdaların içerdiği katkı maddeleri, yüksek şeker ve tuz oranı, kalp hastalıkları riskini artıran önemli faktörlerdir. Ayrıca bu gıdalardaki düşük besin değerleri ve katkı maddeleri, vücutta inflamasyona yol açarak kalp ve damar sağlığını olumsuz etkiliyor.
Sonuç Ultra-işlenmiş gıdalar, sağlıklı beslenme düzeninin dışına çıktığımızda önemli sağlık sorunlarına neden olabiliyor. Bu nedenle, beslenme düzeninde mümkün olduğunca doğal ve işlenmemiş gıdalara yer vermek, sağlığımızı korumak adına önemli bir adım olacaktır.
Ultra-işlenmiş gıdalardan uzak durmanın önemini vurgularken, dünyada "Mavi Bölgeler" olarak bilinen ve sakinlerinin uzun ve sağlıklı bir yaşam sürdüğü bölgelerden de ilham alabiliriz. Mavi Bölgeler, beslenme alışkanlıkları ve yaşam tarzlarıyla dikkat çeken beş bölgeyi içerir: Okinawa (Japonya), Sardinya (İtalya), İkarya (Yunanistan), Nicoya Yarımadası (Kosta Rika) ve Loma Linda (Kaliforniya, ABD).
Bu bölgelerde yaşayan insanlar genellikle doğal ve işlenmemiş gıdalar tüketir. Beslenmelerinde bitkisel bazlı gıdalar, tam tahıllar, baklagiller, meyve ve sebzeler önemli yer tutar. Et tüketimi oldukça sınırlıdır ve çoğunlukla yerel, taze ve mevsiminde üretilen gıdalar tercih edilir. Ayrıca, beslenmenin ötesinde, hareketli bir yaşam tarzı, sosyal bağlar ve stresten uzak durmak gibi faktörler de uzun yaşamın sırları arasında gösterilir.
Mavi Bölgeler'den Öğrendiklerimiz Mavi Bölgeler’den esinlenerek, sağlıklı ve uzun bir yaşam sürmek için işlenmiş gıdalardan kaçınarak daha doğal ve dengeli bir beslenme alışkanlığı geliştirebiliriz. Sağlıklı beslenme alışkanlıkları, kardiyovasküler hastalık riskini azaltmakla kalmaz, genel yaşam kalitesini artırmaya da yardımcı olur.
Bonus: Mavi Bölgeler ile ilgili daha fazla bilgiye sahip olmak isterseniz, harika kaynaklar var;
Netflix Belgeseli:" Live to 100: Secrets of the Blue Zones", Dan Buettner’ın Blue Zones bölgelerindeki uzun yaşam sırlarını keşfettiği Netflix belgeseli.
Kitap: Dan Buettner’ın "The Blue Zones: Lessons for Living Longer" kitabı, sağlıklı ve uzun ömrün sırlarını anlatıyor.
Web Sitesi: Blue Zones resmi web sitesi, uzun yaşam ve sağlıklı alışkanlıklar hakkında bilgi ve kaynaklar sunuyor.
Kaynaklar: Ultra-processed foods and cardiovascular disease: analysis of three large US prospective cohorts and a systematic review and meta-analysis of prospective cohort studies
Mendoza, Kenny et al.
The Lancet Regional Health – Americas, Volume 37, 100859
Commenti